O fakultetu
Nova zgrada AGGF-a
Zgrada Arhitektonsko-građevinsko-geodetskog fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci u univerzitetskom gradu, Banja Luka
Nova zgrada Arhitektonsko građevinskog fakulteta u Univerzitetskom gradu u Banjoj Luci podrazumjeva izgradnju objekta uz primjenu principa energetske efikasnosti (niskoenergetska, pasivna, nulta, nulta+ i inteligentna zgrada), specifičnih standarda i inteligentnih sistema, kao značajnijih standarda optimalizacije u savremenom graditeljstvu (EU norme).
Na osnovu prvonagrađenog konkursnog rješenja / Interni konkurs za izradu idejnog arhitektonskog projekta – rješenja zgrade Arhitektonsko građevinskog fakulteta u Banjoj Luci, autora Saše i Maline Čvoro / i realnih potreba za odvijanje nastavnog i naučno-istraživačkog procesa na Fakultetu definisan je programski okvir za projektovanje i izgradnju objekta, na principima pasivne i inteligentne zgrade.
Lokacija za izgradnju zgrade Arhitektonsko građevinskog fakulteta smještena je u kompleksu nekadašnje kasarne Vrbas, odnosnu u sklopu Univerzitetskog grada u Banjoj Luci. Nasleđeni prostor kojim gazduje Univerzitet u Banjoj Luci podrazumijeva prostor bogat parkovskim strukturama, travnatim površinama i zaštićenim dendro fondom, koji u urbanističkom smislu predstavlja heterogenu grupaciju objekata potpuno različite namjene, vremena izgradnje i arhitektonskog oblikovanja i materijalizacije. U tom smislu osnovni zadatak izgradnje zgrade Fakulteta, odnosno dogradnje postojećeg objekta "Tereza", predstavlja postavljanje novih vrijednosti i načina ponašanja u ovom specifičnom prostoru, te uspostavljanje reda u morfološkoj strukturi Univerzitetskog grada, a u skladu sa prostornim kontekstom i potrebama budućeg objekta uz dominaciju zatečenog prirodnog fonda. Osnovni urbanistički parametri, prostorna organizacija sadržaja, položaj objekta na lokaciji / maksimalni horizontalni i vertikalni gabariti /, te načini pristupa objektu su definisani važećom prostorno planskom dokumentacijom i Regulacionim planom „Studentski centar“.
Za arhitektonsko ostvarenje koje predstavlja intervenciju na postojećem, prethodno izgrađenom objektu treba se suočiti sa balastom preduslova i prepreka, zadatih kako fizičkom strukturom zatečenog korpusa tako i širim arhitektonsko - urbanističkim kontekstom lokacije. Zgrada "Tereza" koja je predmet adaptacije, nadogradnje i dogradnje, a namjenjena je novim potrebama Arhitektonsko-grđevinskog fakulteta u Banjoj Luci, smještena je u centralnom dijelu Univerzitetskog grada. Zgrada je izgrađena 1889. godine i služila je za vojne potrebe. Objekat se trenutno nalazi u lošem stanju: vanjski zidovi su oštećeni i postoji mjestimična pojava vlage, vanjski otvori su u lošem stanju i neophodna je kompletna zamjena, a podovi su bez slojeva termičke zaštite. Objekat trenutno nije u funkciji i nema sproveden instalacioni sistem.
U procesu izgradnje zgrade Fakulteta, odnosno dogradnje postojećeg objekta "Tereza", osnovni je zadatak, koji su definisali autori, postavljanje novih vrijednosti i načina ponašanja u ovom specifičnom prostoru, te uspostavljanje reda u morfološkoj strukturi Univerzitetskog grada a u skladu sa prostornim kontekstom i potrebama budućeg objekta uz dominaciju zatečenog prirodnog fonda. Predviđeni objekat je spratnosti P+3 na postojećem dijelu, te Po+P+3 na dograđenom dijelu objekta. Horizontalni gabariti objekta prema centralnoj pješačkoj aleji u Univerzitetskom gradu su definisani prostorno planskom dokumentacijom, a ostali u skladu sa prostornim i funkcionalnim potrebama objekta i realnim mogućnostima na lokaciji u skladu sa položajem susjednih objekata, postojećih i planiranih saobraćajnih komunikacija i zelenih površina, te potrebama u organizaciji i materijalizaciji objekta u cilju energetske efikasnosti.
Savremena arhitektonska ostvarenja se u potrazi za čistim i jednostavnim formama, veoma često, slučajno ili namjerno, oslobađaju mnogih arhitektonskih tehnika koje u sebi nose prizvuk istorijskog nasljeđa. Ukrašavanje ili stilsko udešavanje arhitektonskih objekata, nezaobilazna karakteristika svih arhitektonskih epoha, elemenat je razlikovanja savremenih stilova od stilova prošlosti i njihovih arhitektonskih manira. Međutim, ukrašavanje ne mora samo da podrazumjeva dekorativne aplikacije vezane za određene stilske odrednice, već i ona obilježja oblikovanja koja jednoj cjelini daju zanimljiv i prepoznatljiv izgled. Trenutni ritam savremenog društva, izrazite promjenljivosti i destabilizacije, traži elemente koji će obezbjediti sigurne oslonce. Adaptacija i ponovna upotreba zatečenih, nasljeđenih objekata na prostoru Univerzitetskog grada obezbjeđuje taj oslonac, osjećaj sigurnosti i osjećaj kontinuiteta, što je bitan, pozitivan input za nove, buduće nosioce identiteta ovog prostora. U funkcionalnom i oblikovnom smislu, predviđena je inovativna remodelacija postojećeg objekta ostvarujući pritom doprinos vizuelnom identitetu Univerzitetskog grada. U projektantskom postupku je jasno stavljeno do znanja da je riječ o nadogradnji i dogradnji, nedvosmisleno postavljajući liniju između starog i novog. Postojeća zgrada sa tradicionalnim stilskim elementima, nadovezuje se na savremeno oblikovan novi, nadograđeni dio objekta. Kombinacija starog i novog odgovor je na težnju ka prihvatanju, identifikaciji od strane novih korisnika ovog prostora. Kombinacija inovativnog internacionalnog stila i tradicionalnih arhitektonskih elemenata, predstavlja idealan odgovor za opšte prihvatanje i identifikovanje sa objektom. Ako se značaj arhitekture ogleda u njenoj sposobnosti da ostvari određenu atmosferu u prostoru, i tako oblikuje načine ponašanja u njemu, onda su rukovodeći principi tokom izrade projekta bili:
- planirati novi objekat kao element urbanističkog reda,
- učiniti zgradu budućeg fakulteta razumljivom i pristupačnom korisnicima,
- ostvariti kulturni doprinos atmosferi edukativnog prostora,
- redukcija sredstava i težnja prema održivosti.
S toga se volumen dograđenog dijela objekta distancira od postojećeg objekta, pri čemu se definisane / postojeće spratne visine prate veoma strogo i prenose i na novi dio objekta. Arhitektura novog objekta redukovana je na ambalažu, dok je jedino prozračni hol, stakleni kubus koji povezuje novo i staro zdanje, ono "više" što građevinu na određeni način čini posebnom. Objekat vizuelno komunicira / hibrid staro + novo / sa okruženjem putem transparentnog ulaznog pročelja jasno usmjerenog prema glavnom komunikacionom pravcu, odnosno pješačkoj aleji Univerzitetskog grada. Unutrašnji prostor zgrade otkriva se prema ovoj komunikaciji preko pristupnog platoa cijelom visinom svog prozračnog centralnog hola, dajući nam uvid u sve ono što se događa unutar objekta. Tokom dana objekat fakulteta upija svijetlost, a noću je projektuje prema okruženju. Ovakav koncept omogućava da posjetioci kompleksa postanu učesnici eventualnog dešavanja u holu fakulteta iako fizički nisu u objektu. Odnos postojećeg objekta i volumena novoplaniranog dijela zgrade fakulteta je uravnotežen. Prostorni koncept povezivanja i "pomirenja" razlika baziran je na sintezi ova dva kubusa ostakljenim centralnim holom koji se proteže kroz sve etaže po visini. Osnovni oblikovni element objekta je tako nastala centralna, natkrivena ulica, zenitalno osvjetljena, koja se proteže kroz sve etaže. Ovdje je ostvarena velika gustoća prostornih preklapanja, dinamičan foaje pun galerija, mostova, prodora, vizura i niša. Tu se odvija susret starog i novog objekta, neba i tla. Mase objekta oblikovane su na najjednostavniji mogući način, bez strukturalnih pojedinosti, osim elemenata za zaštitu od sunca koji su ritmični i ne razbijaju jedinstvo površina. Umjesto raskošne pojavnosti, ovdje se poštuje zahtjev za ograničavanjem i suzdržanošću. Predloženo arhitektonsko rješenje, u funkcionalnom smislu prirodno nameće centralnu poziciju velikog amfiteatra koji definiše bazne komunikacione pravce unutar i između objekata. Jednostavna, na tek nekoliko oblikovnih elemenata redukovana nova zgrada, trebala bi imati funkciju kontrapunkta u odnosu na postojeći objekat. Prostorne potrebe zgrade su definisane trenutnim i planiranim brojem studenata, te nastavnim procesom koji se odvija na tri odsjeka fakulteta.
Autori projekta
mr Saša B. Čvoro, dipl.inž.arh.,
mr Malina Čvoro, dipl.inž.arh.
mr Radovan Beleslin, dipl.inž.građ.
